Rozwój postępowania administracyjnego w Polsce

Troszkę historii przyda się każdemu, więc startujemy z historią postępowania administracyjnego.

Polska należała do tych nielicznych państw, które już w okresie między wojennym skodyfikowały całą procedurę administracyjną.

Składały się na nią:

  • rozporządzenie Prezydenta RP z 22 marca 1928 roku o postępowaniu administracyjnym
  • rozporządzenie Prezydenta RP z 22 marca 1928 roku o postępowaniu przymusowym w administracji
  • rozporządzenie Prezydenta RP z 22 marca 1928 roku o postępowaniu karno-administracyjnym

Te trzy rozporządzenie obowiązywały w okresie międzywojennym. Zgodnie z Konstytucją Marcową powołano od 1921 roku Trybunał Administracyjny za wzorem trybunału w Wiedniu.

Po II wojnie światowej powstał problem co ma obowiązywać. W Polsce przyjęto zasadę, że obowiązują demokratyczne ustawy, czyli nadal obowiązują te trzy procedury administracyjne, gdyż uznano, że są one demokratyczne.

W 1948 roku nastąpiło zjednoczenie PPR i PPS powstała PZPR. W 1950 roku wprowadzono system rad narodowych, zniesiono samorząd (starostwo, wojewodę) i te rozporządzenia nie były adekwatne do nowej rzeczywistości. Po II wojnie światowej zasady przyjęte w tych kodyfikacjach nie odpowiadały nowym strukturom oraz budowie „sprawiedliwości społecznej”. W tym okresie przyjęto zasadę, że budowa nowego ustroju ma charakter rewolucyjny. Ustawy, a szczególnie kodyfikacje hamują rozwój tego nowego ustroju, dlatego też w tym okresie w ustawodawstwie można było zaobserwować tzw. dekodyfikację. Decydowała Warszawa, plany oraz partia. Wydano w 1950 roku wie podstawowe ustawy: ustawę o systemie rad narodowych, która wprowadzała centralizm demokratyczny, zniosła samorząd terytorialny. W ślad za tym w grudniu 1950 roku Rada Państwa i Rada Ministrów uchwaliła uchwałę o skargach, wnioskach obywatelskich, krytyce prasowej mas pracujących. Ta uchwała nie uchyliła rozporządzeń z 1928 roku natomiast wprowadziła uproszczone postępowanie administracyjne w sprawie skarg. Każdy na każdą czynność mógł wnieść skargę. Skarga powinna być rozpatrzona i załatwiona na szczeblu powiatu – wciągu 2 miesięcy, na szczeblu wojewódzkim – w ciągu 3 miesięcy. Po 1950 roku powstał więc problem co obowiązuje w zakresie postępowania administracyjnego czy rozporządzenia Prezydenta czy uchwała z grudnia 1950. Nie było wówczas sądu administracyjnego, ponieważ nie reaktywowano go. Nie było więc fachowych sędziów, którzy by autorytatywnie rozstrzygnęli, co obowiązuje.

W 1955 roku profesor Marian Cinerman z Poznania w podręczniku zaproponował, że uchwała obowiązuje urzędników, a obywateli obowiązuje rozporządzenie Prezydenta. W praktyce jednak powszechnie stosowano tylko uchwałę. Zasadnicza zmiana nastąpiła w 1960 roku. Po 2 latach dyskusji nad projektem nowego KPA Sejm uchwalił KPA. W tej ustawie wprost uchylono uchwałę z 1950 roku i rozporządzenia z 1928 roku. Natomiast w zakresie egzekucji wydano nową ustawę w 1966 roku

Ustawa z 1960 roku należała do jednych z lepszych kodyfikacji tego działu prawa. Zawierała szereg koncepcji i konstrukcji proceduralnoprawnych oryginalnych np. po raz pierwszy w Polsce wyodrębniono zasady ogólne postępowania administracyjnego, zsynchronizowano udział prokuratora i instytucję skarg i wniosków, wprowadzono nową konstrukcję podmiotów na prawach strony, przewidziano udział organizacji społecznych w postępowaniu administracyjnym oraz dostosowano przepisy KPA do nowych struktur administracji.

Nie obyło się jednak bez błędów: brak sądownictwa administracyjnego, wadliwie uregulowano w KPA koncepcję milczenia administracji oraz nieważną decyzję.

Nowela z 1980 roku reaktywowała Naczelny Sąd Administracyjny, wprowadziła też nowe zasady.

Komentarze są wyłączone.