Dzisiejszy wpis postara się przybliżyć elementy jakie muszą zaistnieć by móc powiedzieć, że mamy do czynienia ze stosunkiem administracyjnoprawnym.
- Podmiot
- Przedmiot
- Sposoby powstania i ustania
- Rodzaje
Ad. 1 Podmiot
W stosunku administracyjnoprawnym występują dwa podmioty. Po jednej stronie musi być podmiot administrujący, ktoś kto reprezentuje państwo.. W doktrynie występuje spór czy musi być to państwo czy organ administrujący. Prof. Zimmerman twierdzi, że jest to organ administracji bo to on kształtuje składniki stosunku prawnego, robi to w imieniu państwa, ale ono pozostaje w tle, to organ nadaje obowiązki i uprawnienia; gdyby to było państwo to nie byłoby dokładnie wiadomo kto, trzeba by było szukać podmiotu
Po drugiej stronie stosunku występuje dowolny podmiot zewnętrzny (osoba fizyczna, spółka, stowarzyszenie) Podmiot zewnętrzny musi mieć osobowość administracyjnoprawna, która nie musi się pokrywać z osobowością cywilnoprawną (np. szkoła podstawowa nie ma osobowości prawnej, ale może być stroną stosunku administracyjnego)
Jeden podmiot ma przewagę nad drugim podmiotem – władztwo administracyjne
Ad. 2 Przedmiot
Są to uprawnienia i obowiązki, ale nie są one ekwiwalentne (uprawnienie nie musi być równe obowiązkowi) Uprawnienia i obowiązki wynikają zawsze z ustawy, a nie z woli stron.
Ad. 3 Powstanie i ustanie stosunku administracyjnoprawnego
Stosunek administracyjnoprawny może powstać na dwa sposoby:
- z mocy prawa np. obowiązek szkolny
- akt konkretyzujący normę np. decyzja administracyjna
Moment ustania stosunku administracyjnoprawnego zależy od treści:
- mogą być zrealizowane za pomocą jednorazowego działania (stosunek ad hoc)
- część ma charakter ciągły, trwają tak długo jak długo trwa akt, który je spowodował
- może ustać gdy skończy się dany stan faktyczny
Ad.4 Rodzaje
Najważniejszy podział to podział na materialnoprawny i procesowy stosunek administracyjnoprawny
Na przykład w prawie karnym nie można zastosować normy materialnoprawnej bez normy procesowej, trzeba przeprowadzić postępowanie, aby móc kogoś ukarać. W prawie cywilnym norma prawa materialnego może dobrze funkcjonować bez normy procesowej (przykładem umowa) Dopiero gdy strony się pokłócą i pójdą do sądu norma procesowa będzie wymagana i skuteczna.
W prawie administracyjnym sytuacja ta jest różna. Są takie sytuacje gdzie jest wymóg proceduralny. Przykładem wydanie pozwolenia na budowę. Norma prawa materialnego może być realizowana wyłącznie przy pomocy normy prawa procesowego. Są też sytuacje gdzie wystarczy sama norma materialna. Przykładem wielokrotnie już wymieniany 🙂 obowiązek szkolny (sic!) jest on realizowany bez procedury administrcyjnej – nie wydaje się zadnej decyzji